Obowiązkowe przedmioty na maturze

Wybór przedmiotów na maturze ma kluczowe znaczenie dla każdego ucznia kończącego szkołę ponadpodstawową. To właśnie od zdanych egzaminów zależy nie tylko uzyskanie świadectwa dojrzałości, lecz także możliwość kontynuowania nauki na wymarzonym kierunku studiów. Warto poznać szczegółowe zasady dotyczące przedmiotów obowiązkowych, wytyczne dotyczące wyboru języka obcego oraz specyfikę egzaminów w poszczególnych typach szkół.

Najważniejsze informacje

• Do egzaminu maturalnego musi przystąpić każdy absolwent liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

• Przedmioty obowiązkowe na maturze to język polski, matematyka oraz język obcy nowożytny, zdawane na poziomie podstawowym.

• Każdy maturzysta przystępuje również do egzaminów ustnych z języka polskiego i języka obcego.

• Istnieje obowiązek przystąpienia do egzaminu z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym.

• W przypadku języków obcych nowożytnych można wybrać: angielski, niemiecki, francuski, hiszpański, rosyjski, włoski, ukraiński oraz inne nauczane w szkole.

• Osoby należące do mniejszości narodowych lub etnicznych mają możliwość zdawania egzaminu z języka mniejszości narodowej, etnicznej lub języka regionalnego (np. kaszubski, łemkowski).

• Absolwenci techników mogą dodatkowo uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika.

• Wyniki egzaminu maturalnego mają bezpośredni wpływ na możliwość podjęcia studiów wyższych na wybranym kierunku.

Przedmioty obowiązkowe na maturze – zakres i zasady

Każdy zdający egzamin maturalny musi przystąpić do egzaminów z trzech przedmiotów obowiązkowych: języka polskiego, matematyki oraz języka obcego nowożytnego. Język polski oraz matematyka są zdawane na poziomie podstawowym. Język polski obejmuje zarówno część pisemną, jak i ustną, weryfikującą umiejętność analizy tekstu, formułowania wypowiedzi oraz argumentowania. Matematyka realizowana jest wyłącznie w formie pisemnej i sprawdza znajomość podstawy programowej kształcenia ogólnego.

Trzecim obowiązkowym przedmiotem jest język obcy nowożytny, nauczany w danej szkole. Uczeń wybiera spośród języków takich jak angielski, niemiecki, francuski, hiszpański, rosyjski, włoski, ukraiński lub inny dostępny w ofercie szkoły i uwzględniony w wykazie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Egzamin z języka obcego składa się z części pisemnej i ustnej.

Zdanie wszystkich egzaminów obowiązkowych na wymaganym poziomie jest warunkiem uzyskania świadectwa dojrzałości. Dodatkowo maturzysta musi przystąpić do egzaminu z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym.

Język obcy nowożytny – wybór i przebieg egzaminu

Wybór języka obcego nowożytnego zależy od oferty edukacyjnej szkoły oraz dotychczasowej nauki. Najczęściej wybierane są języki: angielski, niemiecki, francuski, hiszpański, rosyjski oraz włoski. Możliwe jest również zdawanie matury z innych języków nowożytnych, jeżeli były nauczane w danej placówce.

Egzamin obejmuje zarówno część pisemną, jak i ustną. Część pisemna sprawdza rozumienie ze słuchu, rozumienie tekstu czytanego, wypowiedzi pisemne oraz znajomość środków językowych. W części ustnej maturzysta prezentuje umiejętność płynnego wypowiadania się, rozumienia pytań i reagowania na zadane tematy.

W przypadku oddziałów dwujęzycznych maturzyści mogą przystąpić do egzaminu z języka obcego na poziomie dwujęzycznym, co otwiera drogę do studiów zarówno w kraju, jak i za granicą.

Języki mniejszości narodowych, etnicznych i regionalnych

Polski system edukacji przewiduje również możliwość przystąpienia do egzaminu maturalnego z języka mniejszości etnicznej lub narodowej, jeżeli uczeń uczył się go w szkole. Dotyczy to między innymi języka litewskiego, białoruskiego, ukraińskiego, niemieckiego, a także języków regionalnych, takich jak kaszubski czy łemkowski.

Zdający mogą przystąpić zarówno do egzaminu pisemnego, jak i ustnego z wybranego języka. Uzyskane wyniki są uwzględniane w procesie rekrutacji na studia i mogą stanowić dodatkowy atut w przypadku aplikowania na kierunki związane z filologią lub naukami społecznymi.

W szkołach lub oddziałach, w których język mniejszości stanowi język nauczania, egzamin maturalny może być zdawany również z innych przedmiotów w tym języku.

Przedmioty dodatkowe – jak wybrać i dlaczego są istotne?

Każdy maturzysta ma obowiązek przystąpienia do egzaminu z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym. Do wyboru są między innymi: filozofia, fizyka, geografia, biologia, chemia, historia, informatyka, wiedza o społeczeństwie, historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna, a także przedmioty związane z naukami społecznymi czy stosunkami międzynarodowymi.

Wybór przedmiotu dodatkowego powinien być uzależniony od indywidualnych zainteresowań ucznia, planów na przyszłość oraz wymagań rekrutacyjnych na wybranych kierunkach studiów. Dobrze przemyślany wybór może znacząco wpłynąć na liczbę punktów możliwych do uzyskania podczas rekrutacji na studia wyższe. Wyniki z przedmiotów dodatkowych nie mają progu zaliczenia, jednak ich znaczenie jest bardzo duże – to właśnie one decydują często o przyjęciu na najbardziej oblegane kierunki.

Możliwe jest przystąpienie do egzaminu z więcej niż jednego przedmiotu dodatkowego, co zwiększa szanse rekrutacyjne, zwłaszcza w przypadku kierunków wymagających wysokich wyników z kilku różnych przedmiotów.

Egzamin maturalny w technikum i branżowej szkole II stopnia

Absolwenci technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, oprócz egzaminu maturalnego, mogą uzyskać również dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika. Takie połączenie wykształcenia ogólnego i zawodowego stanowi znaczącą przewagę na rynku pracy.

W przypadku szkół branżowych obowiązują podobne zasady jak w liceum, jednak zakres egzaminu jest dopasowany do specyfiki danego zawodu. Uczniowie mogą również przystępować do egzaminów zawodowych, zdobywając certyfikaty kwalifikacji zawodowych, które są honorowane przez pracodawców w Polsce i Unii Europejskiej.

Uzyskanie dyplomu zawodowego lub świadectwa potwierdzającego kwalifikacje zawodowe otwiera dodatkowe możliwości rozwoju – zarówno pod względem podjęcia pracy, jak i kontynuowania edukacji na studiach wyższych.

Poziomy egzaminów maturalnych

W polskim systemie egzaminów maturalnych wyróżnia się trzy poziomy zdawania przedmiotów:

• Poziom podstawowy – obowiązkowy dla języka polskiego, matematyki oraz języka obcego nowożytnego. Obejmuje zakres materiału przewidziany w podstawie programowej.

• Poziom rozszerzony – dotyczy przedmiotów dodatkowych oraz języków obcych, jeżeli uczeń zdecyduje się na pogłębienie znajomości danego przedmiotu.

• Poziom dwujęzyczny – przeznaczony dla uczniów szkół lub oddziałów dwujęzycznych, umożliwia zdawanie wybranego przedmiotu zarówno w języku polskim, jak i obcym, zgodnie z wytycznymi Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

Wybór poziomu egzaminu jest uzależniony od indywidualnych predyspozycji, planów rekrutacyjnych oraz wymagań uczelni, na które kandydat zamierza aplikować.